مقایسه تکثیرپذیری نشانگرهای ریزماهواره جو و گندم برای بررسی تنوع و روابط ژنتیکی ارقام جو

آگاهی از سطح تنوع ژنتیکی و برآورد آن در ژرم پلاسم های گیاهی اساس بسیاری از برنامه های اصلاحی به شمار می رود. نشانگرهای ssr به دلیل تکرارپذیری بالا، ماهیت چندآللی، امتیازدهی هم بارز و فراوانی ژنومی بالا، کاربرد فراوانی در بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین ژنوتیپ ها دارند. یکی از مشکلات کار با نشانگرهای ریزماهواره، طراحی آغازگرهای اختصاصی بر مبنای نواحی جناحین این جایگاه ها است که زمان بر و پرهزینه است. بنابراین استفاده از آغازگرهای ssr یک گونه در گونه و حتی جنس های دیگر، تحت عنوان تکثیرپذیری، در مطالعات ژنتیکی مد نظر قرار گرفته است. در این پژوهش انتقال پذیری و چندشکلی 196 نشانگر ssr گندم در 40 ژنوتیپ جو بررسی شد. در مجموع 59 جفت آغازگر تکثیر نشان دادند که 21 جفت آغازگر با تولید 51 آلل (به طور متوسط 57/3 آلل به ازای هر جایگاه) چندشکلی نشان دادند. متوسط تنوع ژنی و متوسط محتوای اطلاعات چندشکلی (pic) برای نشانگرهای چندشکل به ترتیب 47/0 و 41/0 به دست آمد. تجزیه خوشه ای با استفاده از الگوریتم minimum evolution و ضریب فاصله number of differences ژنوتیپ ها را به 5 گروه منتسب کرد. در تجزیه به بردارهای اصلی، سه بردار اول 40/28 درصد تغییرات مولکولی کل را تبیین کردند. علاوه بر نشانگرهای گندم، از 121 نشانگر ssr جو نیز برای بررسی تنوع ژنتیکی و گروه بندی ارقام استفاده شد که 51 نشانگر چندشکل بودند و در مجموع 206 آلل (با میانگین 9/3 آلل به ازای هر جایگاه) تکثیر شد. متوسط pic و تنوع ژنی برای این نشانگرها به ترتیب 49/0 و 55/0 بود. تجزیه خوشه ای با استفاده از الگوریتم minimum evolution و ضریب فاصله p-distance ژنوتیپ ها را در سه گروه قرار داد. سه بردار اول در تجزیه به بردارهای اصلی، 35/21 درصد تغییرات مولکولی کل را تبیین کردند. متوسط تنوع ژنی و pic برای مجموع نشانگرهای گندم و جو به ترتیب 53/0 و 46/0 به دست آمد. تجزیه خوشه ای بر اساس الگوریتم minimum evolution و ضریب فاصله jukes-cantor با استفاده از مجموع داده های نشانگرهای گندم و جو، ژنوتیپ ها را به سه گروه منتسب کرد. تجزیه به بردارهای اصلی نیز نشان داد که سه بردار اول 89/19درصد تغییرات مولکولی کل را تبیین کردند.